HISTORIA PARAFII
| Data powstania parafii | 1442-04-09 |
Parafię pod wezwaniem Ducha Świętego erygował 9 kwietnia 1442 roku kardynał Zbigniew Oleśnicki. Terytorium nowopowstałej parafii wydzielono z kilku sąsiadujących parafii. Na nowy okręg parafialny w Olszynach składały się miejscowości: Olszyny, Szkodna (wydzielona z parafii Gwoździec), Sukmanie (z parafii Wojnicz), Podbrzeże i Roztoka (z parafii Opatowice, dziś Zakliczyn).
Parafia w Olszynach koło Wojnicza powstała pod patronatem szlacheckim. Uposażenie dla parafii zapewnił już w roku 1441 szlachcic Dersław Balon, właściciel Olszyn prawdopodobnie w latach 1436-1445.
Liber Beneficiorum J. Długosza z XV wieku (1470-1780) informuje, że w miejscowości Olszyny znajduje się drewniany kościół parafialny pod wezwaniem Ducha Świętego. Zarządcą miejscowości był wtedy szlachcic Mikołaj Buczyński (de armis Streparum). Z racji, że parafia należała do dekanatu krakowskiego płaciła podatki dziekanowi krakowskiemu i biskupowi krakowskiemu, a także kościołowi i kustodii w Wojniczu.
Od początku swojego istnienia parafia oraz drewniany kościół nosiły wezwanie Ducha Świętego. Potwierdzają to w późniejszych latach liczne dokumenty, m.in. Liber Beneficiorum Długosza, Księga dochodów z 1529 roku, protokoły wizytacji Radziwiłłowskich z lat 1592-1604 oraz Księga uposażeń z 1786 roku.
Pozostałością po starym, drewnianym kościele jest m.in. krucyfiks (niedawno odnowiony - umieszczony na bocznej ścianie wewnątrz kościoła, obok ambony), ambona z 1503 roku oraz prawdopodobnie obraz przedstawiający Trójcę Świętą, który mógł być umieszczony w głównym ołtarzu na co wskazywałoby samo wezwanie kościoła.
W czasie reformacji, gdy zarządcami miejscowości byli Kotkowski i Kowalewski, kościół w Olszynach został sprofanowany przez protestantów.
Wizytacje bpa Krzysztofa Kazimierskiego, z polecenia kard. Jerzego Radziwiłła przeprowadzone w latach 1596-1598 stwierdzają, że w Olszynach nie było wtedy plebana, a wszystkie własności parafialne, w tym grunty zostały zagrabione przez kacerzy.
Dopiero Piotr Kowalewski dostawszy po żonie czwartą część ten wsi, oddał tę część kościołowi. Wśród zagrabionych własności kościelnych były „kielich szczerozłoty z daru Pani Węgierskiej nazwiskiem Szeredy tudzież krzyż srebrny. Gwałtem wydarł oba te przedmioty Aleksander Tuczyński”. Nie jest jasne jednak w jak długim okresie parafia w Olszynach była we władaniu heretyków. Kościół w Olszynach był jedynym kościołem sprofanowanym w czasach reformacji w dekanacie wojnickim.
Rejestr poborowy województwa krakowskiego z 1629 roku informuje, że parafia funkcjonowała już bez przeszkód. Miejscowości należące do parafii oddawały należne podatki. Były to Olszyny i Szkodna należące do rodu Kotkowskich oraz wsie: Sukmanie, Podbrzezie i Roztoka.
Wezwanie parafii zmieniło się wraz z konsekracją nowego kościoła.
Ks. Stanisław Świerczewski, proboszcz parafii w latach 1864-1886, zapisał w kronice parafialnej, że zabytkowy drewniany kościół znajdował się w bardzo złym stanie technicznym, przez otwory w ścianach miała dostawać się do wewnątrz woda, a drewno było spróchniałe. Ze względu na ten stan dokonano rozbiórki zabytkowego kościoła.
Budowę nowego, obecnego dziś kościoła rozpoczęto 13 czerwca 1871 roku. Przedsięwzięcie zakończono w roku 1875. Poświęcenia świątyni dokonał Kanonik Kapituły Katedralnej w Tarnowie ks. Józef Martusiewicz. Zaś jako patronkę kościoła obrano Matkę Bożą. Kościół oraz parafia po dziś dzień nosi wezwanie Imienia N.M.P.
Księgi metrykalne parafii istnieją od 1630 r. Kronika parafii istnieje od 1864. W roku 1596 na terenie parafii powstała szkoła, a w roku 1748 szpital.
Parafia Olszyny do roku 1949 należy do dekanatu wojnickiego. W roku 1949 utworzono na mocy dekretu biskupa Karola Pękali nowy dekanat z siedzibą w Zakliczynie, do którego włączono parafie Olszyny z dakanatu Wojnicz. Obecnie Parafia Olszyny ponownie należy do dekanatu Wojnicz.